Iedereen heeft recht op goede en toegankelijke zorg. Fysiek en mentaal welzijn vormen een kerntaak van de lokale overheid. Tegelijkertijd blijft dit voor een landelijke gemeente als Boutersem een uitdaging. Toch nemen we de regierol in handen en houden de zorg betaalbaar. We kiezen duidelijk voor een nabij en buurtgericht welzijnsbeleid dat gericht is op preventie en sterke eerstelijnszorg. Hulpverlening moet laagdrempelig en nabij zijn voor wie het fysiek of mentaal moeilijk heeft.

1. Zorgzame buurten 

De overheid is tegelijkertijd regisseur en actor om het recht op kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg voor iedereen te garanderen. Projectmatig is er in Vlaanderen al heel wat op poten gezet rond zorgzame buurten. We zetten in Boutersem de stap naar een duurzame en structurele buurtgerichte zorg als onderdeel van een breder buurtgericht beleid. Buurten zijn de micro-ecosystemen van onze gemeente, de plekken waar mensen wonen, werken, spelen en elkaar ontmoeten. Daarom versterken we de  samenredzaamheid van buurten. Buurtgericht beleid mag geen besparingsoefening zijn. Het staat naast en versterkt de kwalitatieve (zorg)maatregelen door de federale en Vlaamse overheid. Waar in de toekomst de schaal van lokale besturen misschien wordt opgetrokken, wordt het nog belangrijker om beleid op buurten te enten.

1.1. 💚🤝 Lokale besturen als regisseur voor inwoners met zorgnoden

De gemeente Boutersem heeft een regisseursrol in de lokale zorg. We versterken de eerstelijnszones en buurtwerkingen om mensen van nabij te helpen. We spelen een faciliterende rol en betrekken alle zorgpartners (zowel privaat als publiek). We kiezen resoluut voor een nabij, buurtgericht en inclusief zorgnetwerk. 

• Buurtzorg is eerstelijnszorg en moet geïntegreerd worden in de eerstelijnszone Zuid-Oost Hageland (Boutersem, Geetbets, Glabbeek, Hoegaarden, Kortenaken, Landen, Linter, Tienen en Zoutleeuw). Vanuit het Sociaal Huis participeren we optimaal in de zorgraden en staan in voor het opzetten van eerstelijnsnetwerken in de verschillende deelgemeenten. We nemen een coördinerende rol op in het 'geïntegreerd breed onthaal'.  Hiervoor zetten we extra personeelsmiddelen in binnen het Sociaal Huis.  We organiseren buurtzorg niet enkel voor, maar vooral mét de mensen uit de buurt.  Inwoners engageren zich dikwijls nu al in hun wijk.  We creëren een overlegplatform waar het bestuur en mensen uit de buurt elkaar kunnen ontmoeten.
  

• Het maandelijkse dorpsrestaurant, georganiseerd door het Sociaal Huis, is een initiatief dat we willen versterken.  In Boutersem is er geen lokaal dienstencentrum.  Het dorpsrestaurant maar ook andere initiatieven van bijvoorbeeld Okra kunnen een opstap zijn naar een meer geïntegreerd beleid vertrekkende vanuit de buurten.  De buurthuizen kunnen hier gebruikt worden als mobiel dienstencentrum waar mensen met elkaar in contact kunnen komen maar dat ook open staat voor dienstverlening die nu te ver af is (huis van het kind, VDAB, seniorenconsulent, sociaal huis,...). We zien een mobiel lokaal dienstencentrum veel breder dan enkel ouderenbeleid. Zorg- en welzijnspartners komen er over de vloer maar evengoed kan het een plaats zijn voor vrije tijd.  
• Ook tussen de eerstelijnszorg, het welzijnswerk en de lokale sociale ondersteuning is samenwerking de sleutel. Mensen met een grote of complexe zorgnood verdienen één aanspreekpunt met wie ze een vertrouwensband kunnen opbouwen. Zo'n trajectbegeleider maakt de verbinding met en tussen de verschillende diensten, aanbieders en zorgverleners en ontzorgt de gebruiker.
• We stimuleren activiteiten en buurtinitiatieven via buurtopbouwwerk. Door aan sociale cohesie te werken, worden de informele zorgnetwerken in de buurt versterkt. We overstijgen het projectmatige en integreren buurtgerichte zorg in een visie rond samenlevingsopbouw. 
• De bevolkingssamenstelling van buurten verandert. De diverse achtergrond van buurtbewoners heeft invloed op hun zorgnoden. Een nabije buurtgerichte zorg betekent dat de zorgnetwerken en maatregelen inclusief zijn. Zowel kwetsbare inwoners, inwoners met een migratie-achtergrond, inwoners met een beperking... vergen elk een specifieke aanpak. We kiezen voor inclusieve zorg met aandacht voor onze diverse samenleving.   

1.2 💚🤝 Het sociaal weefsel versterken en mantelzorgers ondersteunen

Een duurzame integratie van buurtgerichte zorg kan maar plaats vinden als inwoners kunnen participeren. Meer zelfs, formele en informele zorgnetwerken worden samen met de inwoners gecreëerd. Van buurtvrijwilligers, tot mantelzorgers, tot echte zorgambassadeurs. We zetten hen in de bloemetjes, ondersteunen hen logistiek en/of financieel (b.v. de mantelzorpremie) en bieden hen ruimte om te werken aan de sociale cohesie en het zorgnetwerk in hun buurten. 

• We starten met een buurtanalyse om een overzicht te krijgen van alle partners in het sociale zorgnetwerk. We doen dit in cocreatie met de buurtbewoners en de eerstelijnszone. 
• Samen met buurtbewoners werken we aan de sociale cohesie in de wijken en deelgemeenten. Buurtnetwerken versterken betekent dat ook de informele zorgnetwerken in de buurt worden gestimuleerd.
• Mantelzorgers spelen een cruciale rol binnen de 'vermaatschappelijking van de zorg'. Die vermaatschappelijking mag niet leiden tot doorgedreven individualisering van de verantwoordelijkheid. We willen niet dat overheidstaken afgewimpeld worden op de omgeving van de zorgbehoevende. Mantelzorgers verdienen een goede ondersteuning, ook vanuit lokale besturen. 
  • In het Sociaal Huis moeten zij terecht kunnen met hun vragen en noden.
  • We geven erkenning aan mantelzorgers. Vanuit de gemeente (in samenwerking met middenveldorganisaties) kan bijvoorbeeld een praatnamiddag georganiseerd worden waarbij mantelzorgers ervaringen kunnen delen, een luisterend oor vinden, een gevoel van samenhorigheid vinden en het gevoel krijgen er niet alleen voor te staan in de constante en soms zwaar wegende zorg voor een naaste. Vaak rollen mensen in een 'tijdelijke' zorgtaak die uiteindelijk maanden of jaren duurt. Voor mantelzorgers die er lange tijd alleen voor staan zonder hulp van buitenaf kan een luisterend oor en een warme omarming het verschil maken tussen zelf crashen of nieuwe energie vinden om door te gaan en hulp te zoeken. Dit soort praatavonden gaan geregeld door in grotere steden, maar mantelzorgers die uit liefde een zware zorgtaak op zich genomen hebben, hebben vaak geen energie om 's avonds nog af te zakken naar een andere gemeente.
  • We voeren zelf een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid en promoten dit bij onze lokale KMO's. We vinden het belangrijk om mantelzorg bespreekbaar te maken op de werkvloer en te zorgen voor flexibele werkregelingen.
  • De gemeentelijke mantelzorgpremie werd door het vorige bestuur (Cd&V en Vooruit) gehalveerd. Onder impuls van Groen en in samenwerking met het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (Sociaal Huis) werd de mantelzorgpremie in 2024 terug verhoogd van 15 euro naar 30 euro per maand. Als we de inflatie in rekening brengen is dit nog niet hetzelfde niveau als voor de halvering in 2015. We zijn dus voorstander om de premie aan te passen aan de huidige levenskost.  We willen ook een jaarlijkse indexering, naar analogie met andere uitkeringen, zodat de premie de levensbehoeften volgt. Daarnaast zijn we voor de invoering van een Vlaamse mantelzorgpremie aangezien er nu grote verschillen zijn tussen gemeenten.  

2. 💚🤝 Wat met woonzorg?

Bij woonzorg denken we in de eerste plaats aan "ouderen". In feite gaat het om iedereen die hulpbehoevend is en (tijdelijk) niet zelfstandig kan wonen. Psychiatrische verzorgingstehuizen, revalidatiecentra en de initiatieven beschut wonen bieden net als de woonzorgcentra een vorm van woonzorg aan.

Publieke én private zorgverleners hebben elk een rol in het zorglandschap. Onderlinge samenwerking is een goede zaak. Maar er moet een juiste balans zijn. Een verregaande privatisering past niet binnen nabije en buurtgerichte zorg. Een overheid moet zorggarantie bieden. In Boutersem is deze nabije zorg in de eigen omgeving te weinig aanwezig.  

• We willen samen met zorgaanbieders investeren in innovatieve woonvormen. Voor ouderen zorgen we voor een uitgebreide ondersteuning rond wonen: van zelfstandig wonen in eigen buurt, tot assistentiewoningen en samenwerking met woonzorgcentra. 
  
• Naast grootschalige wooncampussen (die ook inzetten op nabije zorg) maar dikwijls gelegen zijn in de stad kunnen we in Boutersem meer inzetten op kleinschalige zorgwoningen in eigen buurt. Een geleidelijke overgang van mantelzorg en thuiszorg naar dag- en nachtopvang in het zorghuis. Het aandeel van professionele zorg neemt toe, de zorg door de familie loopt  gewoon verder binnen de zorgwoning.
• We zetten verder in op intergenerationele ontmoeting zoals bijvoorbeeld al gedaan wordt tussen basisschool De Notelaar en de assistentiewoningen op dezelfde site.  
• Het is niet altijd nodig om aparte woonvormen op te zetten voor elke doelgroep. We stimuleren ontmoetingen tussen doelgroepen. Personen met een beperking hebben het recht om zelfstandig te wonen en volwaardig te kunnen participeren aan de maatschappij. Gemengde lokale woonvormen en begeleid zelfstandig wonen zorgen dat ook wie meer zorg nodig heeft in eigen buurt kan blijven zoals we hierboven al schreven.
• Groen wil de onderhoudsplicht van kinderen voor ouders die de factuur van hun woonzorgcentrum niet kunnen betalen, afschaffen. In sommige gemeentes bestaat die nog, in andere gemeentes niet, wat een discriminatie is.

3. 💚🤝 Gezondheidsbeleid 

Lokaal zorgbeleid biedt specifieke oplossingen voor zorgnoden, maar heeft ook oog voor het breder plaatje. Hoe zorgen we dat mensen minder ziek worden? Het lokale niveau heeft hefbomen in handen voor gezondheidspreventie. De gezondheidsraad nam in het verleden al verschillende initiatieven die we willen blijven ondersteunen. De gezondheidsraad moet ook erkend worden in zijn adviesfunctie en er moet meer afstemming komen tussen het gemeentebestuur en de eerstelijnszone. Zie ook het hoofdstuk 'Democratie en participatie'.

• Natuur en gezondheid zijn met elkaar verbonden.  Omwille van de vele nieuwbouwprojecten is de gemiddelde tuinoppervlakte de voorbije jaren drastisch gedaald. Terwijl 20 jaar geleden lachend werd gesproken over volkstuintjes omdat iedereen een grote tuin had is er nu vraag naar. Die volkstuintjes willen we graag faciliteren waarbij ze ook een functie kunnen opnemen als ecologische zorgtuin of generatietuin. Een gedeelde plek, buiten in het groen, waar verschillende generaties samen kunnen vertoeven. Een plek waar jong en oud samen over nadenken, samen aan bouwen en samen de vruchten van plukken. Je kan er spelen, leren, eten, rusten of gewoon genieten. Mensen uit de buurt steken een handje toe. Eenzaamheid schiet er geen wortel. Bij de inrichting van de publieke ruimte besteden we aandacht aan een gezondheidsbevorderende inrichting. Zowel fysieke als mentale gezondheid zijn hierbij belangrijk.
• We maken werk van buurten met gezonde lucht. Buurten op maat van de zachte weggebruiker en met veel groen zijn aangenamer en gezonder om in te leven.
• We zetten ook in op geestelijke gezondheid. We faciliteren initiatieven zoals de 10-daagse van de geestelijke gezondheidszorg en maken mee geestelijke gezondheid bespreekbaar. We informeren over de terugbetaling van psychologische zorg en brengen eerstelijnspsychologen dichtbij de mensen.  
• Verslaving benaderen we in de eerste plaats vanuit welzijn en preventie. We nemen mee maatregelen die de kans op verslavingen (roken, drinken, druggebruik) verminderen. We denken hierbij aan het verder rookvrij maken van publieke ruimtes zoals scholen, sportvelden en speelterreinen. We willen over alle beleidsdomeinen heen volop werken aan een rookvrije generatie. 
• We zetten gezonde voeding in de kijker. Voldoende drinkfonteintjes, kookworkshops maar ook een actief beleid rond gezonde voeding in de scholen, kinderdagverblijven, het woonzorgcentrum en voor het eigen personeel. Zie ook het hoofdstuk 'Landbouw en voeding'.