Ouderenzorg

Ouderenzorg in een leeftijdsvriendelijke gemeente

Veel meer mensen worden ouder. Zo bedraagt het aandeel 60-plussers in Boutersem intussen al 26% van de bevolking. Deze trend, die nog ruim 20 jaar zal aanhouden, wordt vaak als een probleem neergezet, maar ze bevat net zo goed kansen. We blijven immers – gemiddeld genomen – ook langer gezond, al zijn er grote verschillen. Ouderen zijn niet langer actief op de arbeidsmarkt maar verrichten nog heel wat arbeid als vrijwilliger. Denk alle ouderen weg uit de opvang van kinderen, de zorg voor ouderen of het engagement in het vrijwilligerswerk. Het sociaal netwerk in de gemeente zou schraler worden.

Groen wil een volwaardige maatschappelijke participatie van ouderen garanderen en hun leefomgeving inrichten zodat ook oude mensen maximaal hun eigen leven kunnen inrichten. Daarnaast kan het lokale bestuursniveau in Boutersem er voor zorgen dat kwetsbare ouderen, de kans krijgen om op hun eigen tempo af te bouwen zonder verlies van autonomie dankzij een aangepast openbaar domein en voorzieningen op maat.

1. 💚🤝 Inclusief omgaan met de veroudering van de samenleving

In een leeftijdsvriendelijke gemeente worden ouderen actief betrokken bij het maatschappelijk leven. Het is een inclusieve en toegankelijke omgeving die actief ouder worden promoot: een nette buurt, een parkje met rustbanken waar je een gezellig praatje kan slaan, een klimaat waar iedereen zijn mening kan uiten en respect krijgt, een veilig fietspad,... Het gemeentebestuur gaat er op verschillende beleidsdomeinen in dialoog met ouderen. Die dialoog kan vele vormen aannemen zoals een seniorenadviesraad (SAR), maar zeker ook een periodiek ouderenbehoefte-onderzoek. Om te vermijden dat we steeds dezelfde participatie-elite bereiken, kiezen we voor een veelheid aan methodieken, online en offline. Actieve aandacht voor moeilijker bereikbare doelgroepen, methodieken gericht op wie minder taalvaardig is of bv. luisteronderzoek.

Vele ouderen zetten zich graag als vrijwilliger in voor projecten die de gemeente Boutersem opzet. De lokale seniorenwerking kan mee gedragen worden door vrijwilligers uit de doelgroep.
Het gemeentebeleid heeft baat bij een actieve inbreng van senioren. In een samenleving die steeds digitaler wordt kan hun stem een interessant tegengewicht vormen.
Naast de digitale dienstverlening, moet er ook een niet-digitale dienstverlening van de gemeentelijke diensten blijven bestaan. De manier waarop dat vorm krijgt, kan best in overleg met senioren uitgewerkt worden.
We laten openbaarheid van bestuur geen dode letter blijven. We maken informatie ook maximaal toegankelijk, begrijpelijk en doorzoekbaar. We kiezen voor integrale toegankelijkheid, niet enkel van het fysieke gemeentehuis, maar ook van informatie op de website en op papier: klare taal, webtoegankelijkheid voor mensen met een beperking,...
We werken aan een toegankelijke publieke ruimte, maken gebouwen, straten, pleinen en openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk en rolstoel- en rollatorvriendelijk door praktijktests te doen met senioren. De keuze voor integrale toegankelijkheid houdt rekening met de noden van senioren, maar heeft ook haar nut voor kinderen, mensen met een handicap, ouders met een kinderwagen,...
De seniorenadviesraad (SAR) neemt haar actieve taak op als adviesverlenend orgaan, zowel naar het gemeentebestuur als voor het Sociaal Huis, en levert een inhoudelijke bijdrage aan het plaatselijke seniorenbeleid. Ook ouderenbevragingen houden de vinger aan de pols wat de noden van onze oudere inwoners zijn.
De seniorenadviesgids van het Sociaal Huis en de seniorenadviesraad wordt up-to-date gehouden als een gebruiksvriendelijke wegwijzer voor senioren in Boutersem. De gids biedt een overzicht van alle mogelijke aspecten waarmee ouderen in Boutersem te maken krijgen, wonen, mobiliteit, zorg, vrijetijdsbesteding, subsidies en voordelen, levenseinde... Het is een laagdrempelige gids waarin informatie voor ouderen gebundeld wordt.

2. 💚🤝 Wonen: waar en hoe?

Het gemeentelijk woonbeleid zoekt ook oplossingen voor inwoners tussen 50 en 70 jaar waarvan de kinderen reeds het huis uit zijn en die willen verhuizen naar een compactere woning, niet te klein, maar meer op maat van hun gewijzigde gezinssituatie. Voor hen is de keuze voor een nieuwbouwappartement of de benedenverdieping van een kleine (stapel)woning dichter bij het centrum een positieve keuze: energiezuiniger, kwalitatief, compacter en dichtbij voorzieningen zoals winkels en openbaar vervoer. Volgens de ouderenbevraging over wonen, willen ouderen in Boutersem het liefst zo lang mogelijk in de eigen woning blijven wonen. Het is dus belangrijk om ook in te zetten op de aanpassing van de bestaande woning naar de noden van de oudere.

We promoten zorgwonen en gemeenschappelijk wonen en we zien erop toe dat burgers terecht kunnen met vragen over samenhuizen of co-housen.
We werken mee aan de Samenhuizendag waarbij de buurt op verkenning kan gaan bij vormen van gemeenschappelijk wonen in Boutersem.
Zorgwonen wordt gepromoot alsook het opsplitsen van een woning tot meerdere woningen.
Samenhuizen of gemeenschapswonen (bv. in woonzorgcentrum) kan een mogelijkheid zijn als de eigen woning niet meer voldoet.

3. 💚🤝 Bereikbare voorzieningen

Een welgemikte kernversterking komt ten goede aan de lokale handelaars én aan de bewoners in de buurt. Het principe van de 15-minutenstad, of in Boutersem het 15-minutendorp, is onze norm: inwoners vinden op 15 minuten wandelen of fietsen van het centrum alle essentiële functies zoals winkels, scholen, gezondheidszorg, sport, cultuur, openbaar vervoer en ontspanning.

We besteden in het voetgangersbeleid aandacht aan verschillende doelgroepen, waaronder senioren: comfort, veiligheid maar ook belevingskwaliteit. Een bankje op regelmatige afstand maakt wandelen een stuk haalbaarder voor mensen op leeftijd.
We ondersteunen de seniorenwerking: we reiken informatie aan over de mogelijkheden die hun kwaliteit van leven kunnen verbeteren, waaronder bv. zorgwonen.
Sommige burgers regelen liefst alles online, andere verkiezen een fysieke afspraak. Daarom voorzien we een gemeentelijk aanbod op maat: een uitgebreid e-loket, gecombineerd met een fysieke dienstverlening op maat.

4. 💚 Buurtzorg

We starten in onze gemeente een woonzorgzone met de bedoeling een comfortabele woonomgeving te creëren waar mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven. In een (fysiek) zorgknooppunt kunnen inwoners terecht met alle zorgvragen.

Buurthuizen en lokale dienstencentra maken zorg en ontmoeting laagdrempelig en gaan eenzaamheid tegen. Een lokaal dienstencentrum mikt breder dan enkel ouderenbeleid. Het richt zich op alle personen met een (beginnende) zorgvraag. Alle leeftijden kunnen er terecht voor psychosociale hulp.
We proberen hierbij in te zetten of dorpspunten of buurtpunten waarin niet alleen zorg en welzijnspartners samenkomen, maar bv, ook vrijetijdsactoren en andere loketwerkingen.
Het dorpsrestaurant 'Boutersem tafelt' of het Okra-café bieden mogelijkheden om het sociale netwerk van de ouderen in onze gemeente te ondersteunen. Op een laagdrempelige manier kunnen oud en jong in contact komen met mensen uit de buurt en het helpt hen uit het sociale isolement.

5. 💚 De meeste ouderen zijn zelfredzaam tot er iets gebeurt.

Bewegen kan ouderen mobiel en sociaal actief houden. We zetten in op aangepaste sportinfrastructuur en promoten seniorensport, of projecten gericht op ontmoeting, aangepast aan de specifieke noden van ouderen.

Zo kan bv. 'Fietsen Zonder Leeftijd' waarbij vrijwilligers ouderen rondrijden met een elektrische bakfiets, geïnspireerd op de riksja, met twee passagiers-zitplaatsen vooraan, een leuk element zijn dat jong en oud samenbrengt. Het levert leuke uitstappen, straffe verhalen en fijne herinneringen op. En vooral mooie tochten langs bijzondere plekken in Boutersem of gewoon het blokje om. Fietsen heeft altijd en overal een positief effect.
Een goede rampenplanning is afgestemd op ouderen. Voorbeelden zijn het gemeentelijke hitteplan met extra aandacht voor (sociaal geïsoleerde) ouderen, kinderen, (chronisch) zieken, dieren en alleenstaanden, het hitteplan voor evenementen. De kennis vanuit de kwetsbaarheidsanalyses voor hitte, wateroverlast en droogte helpen deze noodplanning up-to-date te houden.
We maken hulpplannen als een straat wordt opengebroken. Er wonen allicht enkele personen die te onzeker zijn om buiten te komen en die hulp behoeven voor hun dagelijkse voorzieningen.

6. 💚🤝 Wat met woonzorg?

Bij woonzorg denken we in de eerste plaats aan ouderen. In feite gaat het om iedereen die hulpbehoevend is en (tijdelijk) niet zelfstandig kan wonen. Publieke én private zorgverleners hebben elk een rol in het zorglandschap. Onderlinge samenwerking is een goede zaak. Maar er moet een juiste balans zijn. Een verregaande privatisering past niet binnen een nabije en buurtgerichte zorg. Een lokale overheid moet de zorggarantie bieden. Het doel moet zijn om een belangrijk deel van de zorg in publieke handen te houden en als lokaal bestuur zelf actor blijven in het zorgverhaal. Loutere besparingsoverwegingen zijn geen goede motivatie voor privatisering van de zorg. De kwaliteit van de zorg, financiële toegankelijkheid, lokale verankering, buurtgericht werken en democratisch controle horen de uitgangspunten te zijn.

We investeren en begeleiden innovatieve woonvormen. We bieden ouderen een uitgebreide ondersteuning rond wonen: van zelfstandig wonen in eigen buurt, tot assistentiewoningen en kleinschalige woonzorgcentra.
De omgeving moet ondersteunend zijn om woon- en leefgenot te vergroten, zelfstandigheid te waarborgen en ontmoeten te stimuleren. We kijken daarom eerst naar de bewoners en daarna pas naar de 'stenen'. Met wie woon je er, waar ontmoet je elkaar, wat wil je privé en wat wil je delen, in welke omgeving en wat betekent dat voor het gebouw? Dit doen we door een verbindende woonomgeving te creëren waar autonomie, ontmoeten, nabuurschap en samenredzaamheid centraal staan.
We zoeken op maat van de buurt een goede balans tussen grootschalige wooncampussen gevestigd in de kern van de gemeente en meer kleinschalige zorgwoningen in eigen buurt. Een geleidelijke overgang van mantelzorg en thuiszorg naar dag- en nachtopvang in het zorghuis. Het aandeel van professionele zorg neemt toe, de zorg door de familie loopt gewoon verder binnen de zorgwoning.
We zetten in op intergenerationele ontmoeting door bijvoorbeeld een kinderdagverblijf en een kleinschalig woonzorgcentrum op één site samen te brengen. We stimuleren samenwerking en uitwisseling over generaties heen.
Het is niet nodig om aparte woonvormen op te zetten voor elke doelgroep. We stimuleren ontmoetingen tussen doelgroepen. Personen met een beperking hebben het recht om zelfstandig te wonen en volwaardig te kunnen participeren aan de maatschappij. Gemengde lokale woonvormen en begeleid zelfstandig wonen zorgen dat ook wie meer zorg nodig heeft in eigen buurt kan blijven.
We streven naar structurele participatie of medebeheer in elke zorginstelling. Dat kan op diverse manieren, want ook onze zorgaanbieders zijn divers (schaalgrootte, duur van de zorg, eigenheid van de zorgvrager…).
Groen wil de onderhoudsplicht van kinderen afschaffen voor ouders die de factuur van hun woonzorgcentrum niet kunnen betalen. In sommige gemeentes bestaat die nog, in andere gemeentes niet, wat een discriminatie is.
Ten slotte gaan we de uitdaging aan om werk te maken van een dementievriendelijke gemeente. Met behulp van de dementiemeter hebben we een handig instrument om in kaart te brengen wat de gemeente Boutersem al doet om aan een dementievriendelijk beleid te bouwen en welke uitdagingen er nog zijn naar de toekomst toe.