Groen financieel beheer is ethisch, duurzaam, transparant, doelgericht, rechtvaardig herverdelend en sociaal. Hoe we dat in Boutersem kunnen realiseren staat hieronder beschreven.

1. 💚🌍🤝 Geld is een middel om maatschappelijke doelen te realiseren

Het financiële beleid en de bijhorende fiscaliteit zijn een middel om de politieke doelen op een redelijke termijn te realiseren. Een nauwgezet financieel beheer is belangrijk, niet om de vinger op de knip te houden, maar om de beschikbare middelen zo goed mogelijk in te zetten. Pleidooien voor efficiënt bestuur onderschrijven we. Doelstellingen zoals schuldafbouw of belastingverlaging met als hoofddoel de rol van de (lokale) overheid terug te schroeven, delen we niet.

• We kijken verder dan de begrotingscijfers. Om te beoordelen of onze gemeente goed bestuurd wordt, kijken we niet alleen naar de financiële rapporten, maar ook ook naar de staat van de eigendommen en gebouwen van de gemeente, de kwaliteit van de bestaande infrastructuur, de netto actuele waarde van investeringen die zichzelf terugverdienen zoals in energie-efficiëntie. Dankzij de beleids- en beheerscyclus (BBC) en de nieuwe mogelijkheden van het donutmodel beoordelen we het behalen van onze maatschappelijke doelen binnen de grenzen van wat onze planeet kan dragen.
• Een helder financieel beleid is noodzakelijk voor een vlotte gemeentelijke werking. De financiële dienst hoort de middelen van het lokale bestuur correct te beheren, maar ook al het mogelijke te doen op de openbaarheid ervan zodat iedereen weet hoe de middelen werden besteed en welke er nog beschikbaar zijn. Het gemeentebestuur zorgt dat de financiële dienst over voldoende personeel beschikt om deze rol goed te vervullen.
• Om inzicht te krijgen welke plannen we als bestuur kunnen uitvoeren in de nieuwe legislatuur, is het belangrijk om de financiële status van de gemeente bij het begin ervan te erkennen. Niettegenstaande de autofinancieringsmarge in 2023 gestegen is van € 1.563.292 naar € 2.869.020 (336 euro per inwoner), bedroeg deze in 2022 slechts € 85.768 (10 euro per inwoner) en zal deze volgens de meerjarenplanning (MJP) opnieuw gevoelig dalen in de periode 2024-2027 (ongeveer 30 euro per inwoner in 2024). De autofinancieringsmarge in Boutersem ligt ruim onder het gemiddelde in Vlaanderen. Ter info: het structurele evenwicht, de geraamde autofinancieringsmarge moet in het laatste boekjaar van de periode van het meerjarenplan groter of gelijk zijn aan nul. Dit duidt aan dat het bestuur zijn netto lasten uit kapitaalsaflossingen van leningen en leasings kan dragen met het overschot uit de gewone werking (exploitatiesaldo).
• De financiële schuld per inwoner ligt met 1590 euro per inwoner nog altijd erg hoog t.o.v. het Vlaamse gemiddelde. Dit betekent dat we de eerste 3 jaren weinig marge krijgen van het huidige bestuur om extra investeringen te doen. Slechts in de laatste 3 jaren van de nieuwe legislatuur zal er wat financiële ademruimte komen voor bijkomende investeringen.

2. 💚🌍🤝 We introduceren de donut in het gemeentelijke budget en de beleidsopvolging

• De binnenste ring toont de minimale inspanningen die we moeten leveren zodat iedereen in de gemeente voorzien is in de basisbehoeftes zoals eten, gezondheidszorg, onderwijs en vrije tijd.
• De buitenste ring geeft de ecologische grenzen weer, waarbinnen we moeten blijven om onze gemeente te laten floreren zonder daarbij bv. de omgeving, de biodiversiteit en het klimaat te beschadigen.
• Als lokale bestuur kunnen we ervoor kiezen om in eerste instantie een beperkt aantal beleidsdomeinen in het model op te volgen. De gemeenteraad beslist welke parameters in de lokale donut worden opgenomen.

3. 🤝 Transparantie en controle

De financiële rapportage moet begrijpelijk zijn voor iedereen die het aanbelangt.

• Elke inwoner mag weten waarvoor onze gemeente de belastinggelden inzet. We zoeken naar medezeggenschap over de budgetbesteding door middel van burgerbegroting en wijkbudgetten. Zie ook het hoofdstuk 'Democratie en participatie'.
  
• Elke raadslid krijgt een heldere kijk op de inzet van de middelen, de inkomsten en de uitgaven, het beheer van reserves en schulden, de correcte toepassing van de regelgeving, het risicobeheer. De financiële rapportering moet bevattelijk zijn voor een raadslid. De verplichte documenten uit de beheers- en beleidscyclus (BBC) voldoen hier niet aan. In overleg met de financiële beheerder moeten we op zoek naar een begrijpelijke financiële rapportering. De gemeenteraad kan bijkomende rapporteringstabellen opvragen zoals evolutie in de tijd van budget voor jeugd, cultuur, energie- en klimaatpact,...
• Het schepencollege ontvangt op permanente basis een overzicht van kasposities, vastgelegde uitgaven en beschikbare saldi, opgedeeld volgens interessegebieden, hetzij geconsolideerd, per juridische entiteit, per budgethouder, per budgetonderdeel of per project.
• De diensthoofden, budgethouders of projectverantwoordelijken hebben een accuraat zicht op hun budgetonderdeel en weten nauwkeurig wat hun budgetruimte is waarbinnen ze hun doelstellingen kunnen verwezenlijken.
• De financiële controle is de bevoegdheid van de financieel beheerder. Het is voor elk raadslid duidelijk welke controlemethodes worden toegepast en minstens één maal per jaar wordt hierover gerapporteerd aan de raad. 

4. 🌍🤝 Inkomsten uit rechtvaardige belastingen

De inkomsten van onze gemeente zijn divers. Grote delen worden doorgestort vanuit hogere overheden, soms in de vorm van een dotatie (gemeentefonds) of subsidies, soms in de vorm van een heffing waarvoor de gemeente de heffingsvoet bepaalt (bv. APB en OOV). Andere zijn eigen gemeentelijke belastingen of retributies. Die belastingen moeten rechtvaardig, billijk, democratisch, efficiënt en stimulerend zijn. We vermijden politiek opbod en populistische voorstellen en overleggen met de financieel beheerder.

• De aanvullende personenbelasting (APB) belast mensen die gedomicilieerd zijn in onze gemeente op hun belastbare inkomen. APB heeft het voordeel dat ze oploopt voor wie meer verdient. De gemeente Boutersem bepaalt zelf het aanslagpercentage; de federale overheid zorgt voor de inning via de belastingsbrief en stort dit door. Belastingen op arbeid worden best niet verder verhoogd. Als gemeente moeten we wel alert zijn voor federale wijzigingen in de personenbelasting. Zij kunnen de gemeentelijke inkomsten uit de APB beïnvloeden. In Boutersem bedraagt de APB 7,60%, dit is hoger dan het gemiddelde van 7,20% in het Vlaamse gewest. Dit levert onze gemeente gemiddeld 418,78 euro op per inwoner t.o.v. het Vlaamse gemiddelde van 333,47 euro (2022, bron gemeentemonitor).
• De opcentiemen onroerende voorheffing (OOV) belasten het onroerend vermogen (gronden en gebouwen) binnen het gemeentelijke grondgebied. Ze gelden ook voor bedrijven en eigenaars die buiten de gemeente gedomicilieerd zijn. De OOV is een vermogensbelasting, wat te verkiezen is boven extra belastingen op arbeid. In Boutersem bedragen deze opcentiemen op de onroerende voorheffing 795 t.o.v. het gemiddelde van 897 in het Vlaamse gewest. Deze werden recent verl
• Nadeel van de OOV is dat de belastbare basis, het kadastraal inkomen (KI), verouderd is en niet altijd strookt met de reële vastgoedwaarde. Verschillende gemeenten namen al initiatief om het KI te actualiseren zodat het overeenstemt met de actuele staat van het goed. Als de KI’s niet aangepast zijn aan de actuele situatie, kan dat voor ons als lokale overheid een groot verlies aan inkomsten meebrengen. Een inwoner die alles correct doet, betaalt dan meer onroerende voorheffing dan zijn buur die in een even groot en comfortabel huis woont maar de aanpassingen niet doorgaf. Dat is volgens Groen niet rechtvaardig. Heractualisatie kan bv. door middel van aanwijzende schatters van intergemeentelijke verenigingen zoals IGO.
• Bovendien belasten de OOV ook enkel het onroerende deel van het vermogen. Omdat het onroerende aandeel binnen het totale vermogen sterk varieert van gezin tot gezin, belasten de OOV slechts benaderend naar draagkracht. Gemeenten hebben intussen ook de mogelijkheid om binnen hun grondgebied de gemeentelijke opcentiemen te differentiëren. Hiermee kunnen we het bedrag van de onroerende voorheffing laten variëren bv. volgens categorie belastingplichtige (bv. bedrijven versus particulieren) of op basis van KI.
• We schaffen belastingen af die door zware administratieve procedures meer kosten dan ze opleveren. Net als belastingen die moeilijk controleerbaar en dus makkelijk afwendbaar zijn.
• We heffen geen belastingen die een duurzaam beleid binnen onze gemeente bemoeilijken.
• We heffen geen belastingen die specifieke groepen viseren. Dat gebeurt vandaag nog te vaak, ook in Boutersem bv. via een belasting op nachtwinkels of financiële instellingen,
• Belastingen die niet sturend zijn, maar enkel dienen om de gemeentelijke werking te financieren moeten afgestemd worden op de financiële draagkracht van de inwoners. Zulke belastingen moeten voldoende rekening houden met kwetsbare groepen en mensen met een beperkte financiële draagkracht of een wezenlijk armoederisico. Forfaitaire algemene belastingen betekenen voor armen een reële last, voor rijken slechts een habbekrats.
• Bij sturende belastingen en retributies, bekijken we hoe we sociale rechtvaardigheid combineren met de realisatie van de beoogde doelstelling. Dit doen we via een flankerend beleid naar maatschappelijk kwetsbare groepen om die mensen beter te ondersteunen (zoals bv. de sociale correctie op het gedifferentieerde tarief voor afvalverwerking).
• Het is logisch dat wie de samenleving of het leefmilieu belast, op haar beurt door de gemeente wordt belast. Bijvoorbeeld via een belasting op het verspreiden van reclamedrukwerk (papierverbruik), een belasting op lichtreclames (lichtvervuiling), een sturende belasting op leegstand en verkrotting alsook belastingen op tweede verblijven (ruimtebeslag maar ook bv. ontduiken door lage personenbelastingen in andere gemeenten) of een pylonenbelasting (landschapsvervuiling).
• Retributies zijn vergoedingen die de gemeente aanrekent voor geleverde diensten. We voorzien geen retributies voor diensten die een inwoner niet kan vermijden of die de overheid hun oplegt (bv. geen retributie op het afleveren van een identiteitskaart of eletronische vreemdelingenkaart).
• De belastingen en retributies die positief gedrag stimuleren of negatief gedrag ontmoedigen, mogen geen sluikse aanvulling worden van de algemene middelen. Een retributie op afval heeft - naast kostendekking - afvalreductie tot doel. Ze dient niet voor het aanvullen van de gemeentekas. De distributiekosten op de elektriciteitsfactuur moeten afgedekt worden, maar kunnen geen sluipende belasting ten voordele van de gemeente blijven. We zetten middelen in om positief gedrag te belonen met bijvoorbeeld premies voor energiebesparende maatregelen en CO₂-reductie of het derde betaler systeem op het openbaar vervoer.
• We kunnen ook denken aan een gemeentelijke administratieve beloning, kortweg GABY. Een beloning in de vorm van bv. een maandelijkse kadoobon, de intergemeentelijke geschenkbon bij lokale handelaars, die verloot wordt onder alle inwoners die op een positieve manier bijdragen tot een beter leefmilieu. Zo kan je de prijs bijvoorbeeld winnen omdat je zwerfvuil opraapt, mee helpt bomen planten op het openbare domein,... Chauffeurs dan weer belonen omdat ze zich aan de verkeersregels houden, is dan weer geen goed idee.

5. 🤝 Middelen voor kansengroepen

Essentieel is dat de fiscaliteit herverdelend werkt. Wie rijk is dankzij een hoog loon of een groot vermogen, draagt bij ten bate van wie het moeilijk heeft, een echt sociaal beleid dus. Dat wil zeggen dat een structureel deel van de gemeentelijke fiscale inkomsten naar kansengroepen moet vloeien in de vorm van sociale huisvesting, sociale steun en begeleiding.

6. 🌍🤝 Duurzame investeringen en eerlijke handel

• We passen de principes van een groene economie ook toe in het gemeentelijke beleid: lokale productie en consumptie, doorgedreven hergebruik en gedeeld gebruik. Vormen van samenaankoop, het delen van zwaar materiaal met buurgemeenten, het ter beschikking stellen van gemeentelijke materialen of voertuigen aan de bevolking of aan specifieke doelgroepen, het openstellen van accommodatie als warme plekken, studeerruimtes,...
• In aankoopbestekken houden we rekening met de kost over de totale levensduur en niet enkel de initiële aankoopkost. Op die manier wordt het voordeel van duurzamere alternatieven, die vaak een hogere aankoopkost hebben, beter zichtbaar.
• Kleine, lokale bedrijven moeten gemakkelijk een offerte kunnen plaatsen. De marktbevraging is bij voorkeur enkel een instrument voor het bekomen van de laagste prijs, maar ook het werven van de gepaste kwaliteiten, het behalen van criteria inzake duurzaamheid en eerlijke handel en het realiseren van een circulaire en korte keten economie.
• Het opmaken en beheren van aankoopprocedures, contracten en andere verbintenissen vraagt de nodige aandacht en deskundigheid en dus het juiste gekwalificeerde personeel.

7. 🌍🤝 Ethisch beleggen structureel invoeren

We beheren het vermogen van het lokale bestuur als een goede huisvader met een hoog ethisch besef. Het is niet de primaire rol van een lokale overheid om te beleggen. De tijd van het buikgevoel of het gemakshalve verderzetten van de bestaande gewoonten is voorbij.

• Soms moeten we als gemeente geldmiddelen sparen of beleggen, meestal korte termijn overschotten en pensioenreserves. Daarbij kiezen we altijd voor veilige, ethische en duurzame vormen van sparen en beleggen.
• We ontwikkelen een actief beleid van maatschappelijk verantwoord middelenbeheer, waarvan een ethisch financieel beleid deel uitmaakt. Ook de keuzes van banken of andere tussenpersonen verdienen aandacht. We hanteren dit normenkader ook in intercommunales, neven- of dochterorganisaties, leveranciers, het pensioenfonds, subsidiebegunstigden, enzovoort.
• We informeren inwoners, verenigingen en bedrijven over het maatschappelijk verantwoord middelenbeheer door de gemeente en stellen zo een inspirerend voorbeeld.

8. 🤝 Eenvoud siert

• We zijn terughoudend met ingewikkelde structuren of constructies in onze gemeente. Als ze te complex zijn voor de eigen administratie of voor de gemeenteraadsleden die ze moeten kunnen controleren, dan passen dergelijke constructies niet in het gemeentelijke huishouden.