Lokale besturen spelen gretig in op de mogelijkheden van de digitalisering. Ook de Vlaamse overheid moedigt ons als lokaal bestuur aan om in te zetten op digitalisering, via projecten als 'Gemeente zonder gemeentehuis'. Digitale oplossingen kunnen de afstand tussen de inwoners en de gemeentediensten helpen overbruggen. Tegelijk is de helft van de bevolking digitaal kwetsbaar, waardoor digitaliseren ongelijkheid ook net kan vergroten. Daarom kiezen we voor openbare dienstverlening op maat: online voor wie dat handig vindt, per telefoon voor informatie en ondersteuning op maat voor wie dat nodig heeft en analoog aan het loket met een warm persoonlijk contact voor wie dat wenst.

1. 💚🤝 Kansen van digitalisering

Veel digitale toepassingen kunnen een nuttige bijdrage leveren in het lokale beleid, niet alleen voor interne processen, maar ook voor begeleiding van externe processen en voor rechtstreekse dienstverlening aan burgers, verenigingen en bedrijven. 

• E-governance kan lokale dienstverlening bevorderen voor wie digitaal onderlegd is. We hanteren het principe "click, call, connect": online aanbod met authenticatie via eID of Itsme^© is handig voor wie vlot met de computer overweg kan, maar een gratis of goedkope hulplijn blijft nodig voor wie extra vragen heeft of de weg niet vindt. Fysieke loketten blijven nodig voor wie niet geconnecteerd is of met de digitale wereld overweg kan. Openbare diensten moeten voor iedereen vlot toegankelijk zijn.
• Volgens de gemeentemonitor is slechts 52% van de inwoners in Boutersem tevreden over de digitale dienstverlening van de gemeente (t.o.v. 67% in de rest van Vlaanderen). Met een goede, overzichtelijke en toegankelijke gemeentelijke website kunnen we de digitale dienstverlening verbeteren.
• Ook communicatie is een belangrijk onderdeel van een goede dienstverlening, zowel digitaal (gemeentelijke website, sociale media) als fysiek (gemeentelijk informatieblad, aankondingingspanelen, informatiefolders, digitale infobord,...). Slechts 43% van de inwoners in Boutersem is tevreden met de communicatie van het gemeentebestuur.
• Datagedreven beslissingen zijn beter onderbouwd. Kleine en steeds goedkopere apparaten kunnen anoniem en objectief gegevens verzamelen over verkeer, geluidshinder,... Zo is Groen bv. grote voorstander om Telraam verder te promoten en ondersteunen in Boutersem. Telraam is een manier om (samen met burgers) multimodale verkeersgegevens te verzamelen met een op maat gemaakt, gebruiksvriendelijk en betaalbaar toestel. Zo kunnen we op een objectieve en gemakkelijke, geautomatiseerde manier informatie verzamelen over hoeveel, wanneer en waar welke voertuigen door een bepaalde straat rijden en trends identificeren. Slimme gemeenten maken gebruik van digitale datacollectie voor doorgedreven analyses.
• Lokale verbinding en buurtopbouw kan je ook versterken met digitale toepassingen. We zagen tijdens de coronacrisis verschillende initiatieven in die zin. Veel gemeenten doen bv. mee aan Hoplr, het sociaal netwerk voor de buurt.
• Subsidieprocessen voor verenigingen en organisaties kunnen we verder stroomlijnen, vereenvoudigen en digitaliseren. Zo wordt het gemakkelijker en efficiënter voor lokale verenigingen om subsidies aan te vragen.

2. 🤝 Digitalisering voor iedereen?

Belgen maken gretig gebruik van elektronische overheidsdiensten. Toch wordt zowat de helft van de volwassen bevolking niet digitaal bereikt door overheidsdiensten. Het aantal mensen dat digitaal kwetsbaar is stijgt omdat de digitale evolutie sneller gaat dan het leervermogen van mensen uit de kwetsbare groep. Dat fenomeen doet zich vooral voor bij wie al sociaal-economische of cultureel kwetsbaar is. Daarom verdienen slogans als ‘radicaal digitaal’ of een ‘gemeente zonder gemeentehuis' heel wat nuance. Digitaal aangestuurde vereenvoudiging van overheidsdiensten is een goede zaak, maar een inclusief lokaal bestuur zet daarnaast volop in op persoonlijke en mondelinge alternatieven.

• Digipunten zijn plekken die e-inclusie bevorderen. Door gratis computers met internetverbinding ter beschikking te stellen, maar ook door digitale hulp en begeleiding aan te bieden en zelfs laptops uit te lenen. Financiering is mogelijk uit het project Digibanken. Ze worden gevestigd in bibliotheken, inloophuizen voor kwetsbare doelgroepen of lokale dienstencentra. Vrijwilligers helpen mee aan digitale ondersteuning. Vaak is het ook een ingangspunt om andere maatschappelijke noden te detecteren.
  

3. 🌍 Ecologische impact van digitalisering

De milieu-impact van de technologische sector is te lang onderbelicht gebleven. De productie van de eindapparatuur die we allemaal gebruiken heeft de grootste milieu-impact. Naast de productie zijn de dataopslag en het netwerkverkeer, stevige milieu- en klimaatbelasters.

• We ijveren voor het systematisch inzamelen van e-waste en zorgen dat de waardevolle materialen gerecycleerd worden. De circulaire economie is ook economisch interessant en levert duurzame jobs op.
  
• We beperken de dataopslag. Vooral beeldopslag van allerlei cameratoepassingen heeft een grote impact.
  

4. 💚 Democratische impact en cyversecurity

Experimenteren met digitale democratie is een goede zaak. Digitale participatie (bv. via Go Vocal) biedt kansen om veel systematischer en op grotere schaal participatie te organiseren. Via digitale weg kunnen we groepen bereiken die veel minder zullen deelnemen aan fysieke bijeenkomsten. Tegelijk botst digitale participatie op grenzen. De digitale kloof maakt dat voor heel wat mensen de drempel om op die manier te participeren hoog blijft. Ook leent het digitale zich niet altijd even goed tot een diepgaand of genuanceerd debat (bv. sociale media). Menselijk contact verandert vaak fundamenteel de dynamiek van een discussie. Digitale inspraak moet bijgevolg altijd aangevuld worden met een actieve zoektocht naar de mening van mensen die doorgaans moeilijker of nooit gehoord worden of niet deelnemen op bv. sociale media.

Naast de vele kansen heeft digitalisering ook op democratisch vlak heel wat risico's. Zo werden al vele gemeenten slachtoffer van datacriminelen en hackers. Elke gemeente, ook Boutersem kan potentieel slachtoffer worden. Doorgaans onderschatten gemeentebesturen de veiligheidsrisico's hoewel ze over zeer veel data over hun burgers beschikken en dus verantwoordelijk zijn voor de afscherming ervan. Beschermingsmaatregelen zijn vaak ondermaats en noodzakelijke investeringen in dataprotectie blijven uit. De schendbaarheid van die integriteit, kan het vertrouwen van de bevolking in de overheid verder ondermijnen. We zijn als gemeentebestuur aan onszelf verplicht om actief aan dataprotectie te doen. Indien de kosten hiervan te hoog oplopen, dan moeten we selectiever omgaan met digitaliseringsprojecten.