Afval voorkomen en gebruiken

Mensen hechten groot belang aan de ophaling van hun afval. We houden van een nette publieke ruimte. Naast rustig verkeer en een groen leefkader is een nette omgeving de belangrijkste factor voor de aantrekkelijkheid van onze buurten.

1. 🌍 Goed voor de planeet - Afvalbeleid wordt materialenbeleid

We nemen het voortouw in de transitie van een lineaire naar een circulaire economie. In een lineaire economie maken we producten van grondstoffen. Zodra het product verkocht is, daalt het in waarde. Het product eindigt als afval waarvoor je moet betalen om ervan af te geraken. Een circulaire economie tracht materialen en producten zo hoogwaardig mogelijk te blijven inzetten. Ze worden hersteld, hebben een hoge tweedehandswaarde, zijn upgradebaar, kunnen makkelijk hergebruikt worden of omgevormd worden tot nieuwe producten. De materialen zijn volledig recycleerbaar of afbreekbaar.

Afval is geen kost maar een waardevolle grondstof voor iets nieuws. We zetten lokaal de de stap van een afvalbeleid naar een materialenbeleid en dat kan op verschillende manieren:

We gebruiken onze gemeentelijke gebouwen en openbare ruimte efficiënter. We laten ze meer functies vervullen en in de ontwerpfase houden we reeds rekening met de aanpasbaarheid ervan, zodat er minder bouwmaterialen nodig zijn en gebouwen vlotter kunnen inspelen op nieuwe behoeften.
De materiaalketen: producten leggen minder afstand af tussen producent en verbruiker. Er is minder verpakkingsmateriaal nodig. Dit zien we bij de reeds bekende bekende korte keten in de voedselvoorziening. Dat kunnen we ook realiseren op andere gebieden door uitwisseling op lokaal niveau te bevorderen.
We bevorderen lokaal hergebruik en ondersteunen lokale herstel- en deelinitiatieven.

2. 🌍 Goed voor de planeet - Afvalbeperking & preventie

Afval voorkomen blijft de meest milieuvriendelijke keuze.

We promoten, sensibiliseren en steunen initiatieven die afvalvermindering tot gevolg hebben.
We verspreiden gratis stickers om reclamedrukwerk te weigeren (met een vrije keuze voor burgers om informatieve bladen wel (groene sticker) of niet (rode sticker) te ontvangen).
Gemiddeld 8% van het huishoudelijk restafval van onze gemeente bestaat uit luiers. Besparen hierop kan de hoeveelheid restafval in onze gemeente, sterk verminderen. We voeren actief campagne om herbruikbare luiers en incontinentiemateriaal te promoten en koppelen hier een gemeentelijke premie voor herbruikbare luiers en incontinentiemateriaal aan. Testpakketten en huurformules voor wasbare luiers aangeboden door het Huis van het Kind, kunnen de drempel nog verlagen. Creches in de gemeente worden gestimuleerd om met herbruikbare luiers te werken of minstens toe te laten en het gebruik ervan te stimuleren.
Thuiscomposteren wordt gestimuleerd. We kunnen hier eventueel gebruik maken van kringloopkrachten van Vlaco: vrijwilligers krijgen een opleiding en gaan bij mensen thuis om hen wegwijs te maken in afvalarm tuinieren.
We bekijken of we een uitleendienst in onze gemeente op poten kunnen zetten. Inwoners van Boutersem kunnen er huishoudelijk gereedschap zoals een boormachine, een grasmachine, etc. uitlenen.

Stimuleer recyclage en afvalreductie door te tariferen

We blijven inzetten op gedifferentieerde tarieven (Difar) voor onze afvalophaling. Wie zorgvuldig sorteert en zo weinig mogelijk afval produceert, die betaalt minder. Logisch toch? Volgens de gemeentemonitor is 91% van de inwoners in Boutersem tevreden over de huisvuilvoorzieningen. We zetten in op een nog lagere restafvalstroom in onze gemeente: niettegenstaande het feit dat we met 94,7 kg restafval per inwoner beduidend lager scoren dan het Vlaamse gemiddelde, is de hoeveelheid in de vorige legislatuur niet verder gedaald. O.a. door in te zetten op specifieke fracties (zie ons voorstel herbruikbare luiers) of beter sorteren, kunnen we de hoeveelheid restafval nog verder naar beneden halen.
We blijven inzetten op sociale correcties op het gedifferentieerd tarief voor afvalverwerking.
Hergebruik blijft de eerste keuze o.a. door blijvende samenwerking met de Kringwinkel Hageland.

Samen met lokale ondernemers, handelaars en marktkramers

We steunen en sensibiliseren de consumenten om verpakkingsvrij te winkelen. Herbruikbare tassen en bakken hebben de plastiekzakjes inmiddels zo goed als verdreven maar er zijn nog extra mogelijkheden om restafval verder te verminderen samen met handelaars.
Bouwmaterialen vormen een grote afvalstroom. Het hergebruik ervan blijft nog erg beperkt, maar er zijn goede praktijken in andere gemeenten waar we van kunnen leren.

Samen met organisatoren

We voeren een duurzaam evenementenbeleid met reglementen, subsidies en ondersteuning van herbruikbare bekers (nota bene een eerder voorstel van Groen) en afvaleilandjes. En waarom is het geen tijd voor een Afvalvrij evenement in Boutersem in overleg met de organisatoren? We kunnen projectsubsidies voorzien voor wie als organisator mee stapt in een traject voor een afvalvrij evenement.

Samen met de scholen

We ondersteunen als gemeente actief de scholen die inspanningen willen leveren om afval te verminderen.

We zetten doelen en realisaties in de schijnwerpers, om aan te moedigen en te inspireren.

Groen werkt

Voorstel Groen subsidie herbruikbare luiers en incontentiemateriaal (gemeenteraad januari 2020) weggestemd:

Gedurende de luierperiode van één kind wordt er bij kinderen die wegwerpluiers gebruiken gemiddeld 1000kg niet tot moeilijk recycleerbaar restafval geproduceerd. Ook personen die incontinentiemateriaal nodig hebben, dragen met wegwerpluiers bij aan de totale hoeveelheid restafval.

Uit eerdere sorteeranalyses van de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij) blijkt dat de hygiënische fractie (waaronder luiers en incontinentiemateriaal) gemiddeld 12% van het totale gewicht huishoudelijk restafval uitmaakt, wat in Vlaanderen resulteert in 84 miljoen kg hygiënisch afval per jaar (https://ovam.be/luiers). Deze cijfers zijn exclusief het professionele afval van kinderopvang en andere zorgfaciliteiten, terwijl daar ook een aanzienlijke hoeveelheid restafval van luiers en incontinentiemateriaal kan worden verwacht.

Als gevolg van de snel groeiende groep ouderen kan er verwacht worden dat de afvalstroom van incontinentiematerialen aanzienlijk zal groeien in de komende jaren. Het is daarom belangrijk niet alleen een oplossing te vinden voor de afvalstroom afkomstig van luiers, maar ook voor de afvalstroom afkomstig van incontinentiemateriaal.

De kost voor de verwerking en ophaling van restafval wordt deels door de gemeenschap betaald. Het actief stimuleren vanuit de gemeente tot het verminderen van deze hygiënische fractie zal bijgevolg dus ook een rechtstreeks voordeel hebben voor de gehele gemeenschap.

Ondanks het feit dat het gebruik van herbruikbare luiers of incontinentiemateriaal een grote milieu- en financiële winst oplevert, is de initiële kost bij de aankoop van een startpakket een extra financiële drempel om mensen te overtuigen van de voordelen ervan. Daarom is het aangewezen om de inwoners, door middel van een financiële stimulans, aan te zetten tot het gebruik van herbruikbare luiers of herbruikbaar incontinentiemateriaal.

Voorstel tot subsidiereglement herbuikbare luiers en herbruikbaar incontentiemateriaal:

In dit reglement wordt verstaan onder herbruikbare luier: elke luier (gaande van de klassieke katoenen luier tot de voorgevormde broekluier) die meermaals gebruikt kan worden. Dit wil zeggen dat deze luier na gebruik niet weggegooid maar gewassen en hergebruikt wordt.

De subsidie bedraagt per aanvrager en per persoon de helft van de factuurprijs met een maximum van 150 euro. Meerdere aankoopfacturen mogen binnengebracht worden tot het plafond van 150 euro bereikt is.

De subsidie voor herbruikbare luiers kan eenmalig aangevraagd worden door de vader, moeder of wettelijke voogd van het kind. Gezinnen en alleenstaanden, ingeschreven in het gemeentelijk bevolkingsregister, met kinderen tot 3 jaar komen in aanmerking. (de premie kan ook voor de geboorte aangevraagd worden mits attest van de huisarts).

De subsidie voor herbruikbaar incontinentiemateriaal geldt voor incontinente inwoners die ingeschreven zijn in het gemeentelijk bevolkingsregister en die mits een medisch attest van de huisarts, genoodzaakt zijn om incontinentiemateriaal aan te schaffen.

De premie voor herbruikbare luiers en herbruikbaar incontinentiemateriaal is niet cumuleerbaar met eventuele sociale correcties. Indien deze reeds eerder werd toegekend, wordt deze in mindering gebracht van de toegekende subsidie.

De aanvraag voor het bekomen van de subsidie dient ingediend te worden op de dienst Milieu.

De gemeente zal de kinderopvanginitiatieven en zorgcentra op haar grondgebied ook actief stimuleren om voor herbruikbare alternatieven te kiezen om de hoeveelheid restafval afkomstig van de hygiënische fractie terug te dringen.

3. 🌍 Goed voor de planeet - Recycleren

Burgers aanmoedigen om zo weinig mogelijk afval te produceren is de eerste prioriteit, recyclage aanmoedigen de tweede. We houden rekening met een veranderende en diverse samenleving. Mensen gaan bijvoorbeeld steeds compacter wonen of bezitten geen wagen.

Scheiding van het organisch-biologisch GFT-afval is een belangrijke hefboom om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Tot voor kort bestond 40% van het restafval nog altijd GFT, terwijl het behoorlijk eenvoudig te verwerken is. Sinds 2024 mag je deze fractie niet meer meegeven met het restafval.
We combineren ophalingen van GFT-afval met stimulansen voor thuiscomposteren, voor het houden van kippen,... Hoe minder je het afval vervoert, hoe beter.

Maak recyclage gemakkelijk en dichtbij

We blijven inzetten op het lokale recyclagepark. Inwoners moeten een deel van hun afval kwijt kunnen geraken zonder dat ze hier b.v. de wagen moeten voor gebruiken.
Voor nieuwe verkavelingen zetten we waar mogelijk in op sorteerpunten. Mensen wonen steeds compacter en bezitten niet altijd de ruimte om grote hoeveelheiden afval te sorteren en bij te houden.
We blijven inzetten op het duurzame karakter van de lokale textielinzameling en spelen een belangrijke rol in het garanderen van de kwaliteit van de verwerking.
We helpen en ondersteunen mensen die hulp nodig hebben. Via de sociale dienst stellen we energie- en afvalcoaches ter beschikking voor kwetsbare groepen, want afvalvermindering betekent vaak ook kostenbesparend leven.

Initieer collectieve recyclage door bedrijven

Proefprojecten rond de collectieve inzameling van selectieve fracties op het bedrijventerrein kunnen zorgen voor milieuwinst en een goedkopere, want efficiëntere logistiek. We willen vermijden dat individuele bedrijven kleine hoeveelheden van selectieve stromen bij het restafval gooien.

4. 🌍 Goed voor de planeet - Zwerfvuil & sluikstorten

Zwerfvuil en sluikstorten terugdringen blijft een grote uitdaging, ook in Boutersem. Enkel een geïntegreerde aanpak werpt vruchten af. We sensibiliseren (preventief), lossen de problemen concreet op (curatief) en voeren tot slot een handhavingsbeleid (repressief). Zwerfvuil en sluikstorten ontsieren, brengen het milieu schade toe en kosten tijd en geld om terug te dringen.

We sensibiliseren, betrekken de bevolking en organiseren of ondersteunen plaatselijke acties. De laatste jaren is de gevoeligheid en de actiebereidheid rond zwerfvuil sterk toegenomen. Mooimakers, River Cleanup en World Cleanup Day zijn actieformules op grotere schaal waar mensen graag aan meedoen. We blijven onze (jeugd)verenigingen hierin betrekken.
De zwerfvuilwerkgroep wordt nieuw leven ingeblazen: deze inwoners gaan regelmatig zwerfvuil rapen en worden ondersteund door de milieudienst. We voorzien niet enkel in uitrusting, maar waarderen hen gepast en zetten de meters en peters jaarlijks in de bloemetjes. Door borden te plaatsen met 'Hier hebben we net opgeruimd, hou het netjes' sensibiliseren we tegelijkertijd de inwoners.
We kunnen wedstrijden organiseren op straat-, wijk- of dorpsniveau om mee de handen uit te mouwen te steken. Wie heeft de schoonste straat van Boutersem?
We waarderen de mensen die actie ondernemen om zwerfvuil in Boutersem terug te dringen.
We voorzien voldoende afvaleilanden bij de gemeentelijke gebouwen. We voorzien ook telkens een plaats om sigarettenpeuken te deponeren.
Het vuilnisbakkenplan wordt kritisch geëvalueerd. Meer vuilnisbakken leiden niet altijd tot minder zwerfvuil. De mate waarin sociale controle mogelijk is, speelt een belangrijke rol. Een publieke vuilbak op een plek zonder sociale controle kan een aantrekkingspool voor sluikstorten worden.
We maken gebruik van GAS-boetes voor sluikstorters. Andere regels die bestraft kunnen worden met een GAS-boete zijn de verplichting voor winkeluitbaters om een vuilnisbak te zetten en de omgeving rond hun uitbating proper te houden (bijv. peuken), alsook een verbod op flyeren of het uitdelen van gadgets zonder toelating.
Op hardnekkige sluikstortplekken kan de inzet van camera's soelaas bieden, rekening houdend met de privacy. Het is evenwel moeilijk om sluikstorters daadwerkelijk te betrappen. Sociale controle, mensen aanspreken op hun gedrag en sensibiliseren is vaak effectiever.

5. 🌍 Goed voor de planeet - Afvalintercommunales als aanjager van de circulaire economie

Zoveel mogelijk producten en grondstoffen hergebruiken en zo weinig mogelijk waarde vernietigen is de uitdaging. Afvalintercommunales zoals EcoWerf kunnen de motor zijn in de lokale transitie in Boutersem naar een circulaire economie. Hierdoor kunnen we ook de bovenlokale overheden aanjagen om voluit in te zetten op de transitie richting circulaire economie.

De afvalintercommunale EcoWerf moet een voortrekkersrol innemen in de transitie naar de circulaire economie.
We financieren EcoWerf niet louter in functie van de hoeveelheid verwerkt afval maar maken een deel van de vergoeding afhankelijk van het terugdringen van het totale afvalvolume en in het bijzonder het verminderen van restafval en het vermeerderen van het aandeel hergebruik of recycleerbare materialen.
We scherpen de doelstellingen met betrekking tot de hoeveel restafval per inwoner per gemeente aan.
Expertise met betrekking tot duurzame overheidsaankopen wordt opgebouwd.
We blijven inzetten op samenwerkingsverbanden tussen het recyclagepark en de lokale kringwinkel Hageland voor hergebruik van grondstoffen en voor het vervaardigen van nieuwe spullen. Wat nog herbruikbaar is, mag niet in het afval verdwijnen.